Postalak
Emakume afrikar batek eskumuturrekoak, belarritakoak, koloreak eskaintzen dizkit, ez dut ezer erosten, irribarre egiten dugu, auzotik elkar ezagutzen dugu, auzokideak gara.
Artista plastika batek kaña zerbitzen dit, gure lanak ezagutzen ditugu, auzoan ibiltzen gara, auzokideak gara.
Turista talde bat gure aurrean gelditzen da. Elkarri begiratu eta irribarre egiten dugu, hemen daude, alboetan begira, zerurantz begira, balkoiak seinalatuz.
Ez dakit ikusten gaituzten, emakumea zerbait eros diezaioten saiatzen da, zerbitzaria begiradarekin zenbat diren pentsatzen ari da, zorabiatuko duten… ingelesa, frantsesa edo, zorionez, euskal-frantsesa hitz egingo duten… Ni urruntzen naiz turista horien erretinetan zenbat irudi joango diren pentsatuz, inoiz harrapatuko ez dituzten nahita egindako irribarreen kopuruan pentsatuz eta auzo-energia horrek beren bizitzetan utziko duen arrasto txikian pentsatuz.
Postalak gure jakituriak batzen dituen proiektu zirkularra da. Zenbait artista eta zenbait saltzaile.
Artistek gehien gustuko dugun teknikarekin egingo ditugu irudiak: argazkiak, collage, serigrafia…. Irudi batean Bilbon bizitzeaz dugun esperientzia hobekien definitzen duena. Saltzaileek kalitatezko produktua izango dute, saltzeko modukoa, pisu gutxikoa… Ez dakigu arrakastatsua den, baina bezero potentzialak zabal ditzakeela uste dugu… turismoarekin kritikak garelako baina… turismoa hemen dago eta, gaur egungo hirien kontsumoa gustuko dugun ala ez eztabaidatzen dugun bitartean, hari buruz saltzen den irudia ikusten dugu, non saltzen den, etekinak nork lortzen dituen… eta galtzen ari gara.
Benetan uste dugu sistema guk aldatzen dugula, gure ekintzekin, lankidetzekin eta tirabirekin. Eta gauzak aldatzeko batze arraroak beharrezkoak direla uste dugu. Saltzen dakiena eta sal daitekeen zerbait egiten duena bateratu, kasu honetan, ilusionagarria eta jasangarria iruditzen zaigu etorkizun posibleari begira.
Imajinatzen dugu nola izango litzateke Bilbo irudikatzen ez duten eraikin eta kale hutsen irudiak saltzeari uzten badute, egunero ibiltzen garen Bilbo jendez, aniztasunez, kulturaz eta begiradaz beteta baitago, izan ere, bertan bizi duten pertsonek zer pentsatzen duten ikusteak askoz gehiago deitzen digu, nola definitzen duten euren errealitatea… Sartzeko atari eroso iruditzen zaigu.
Artista bakoitzak baloratzen duena, koloreak, formak, nabarmentzen dena eta ez dagoena, POSTALAK-en esanahi politikoa izango du.
POSTALAK erosteak esanahi politikoa du, POSTALAK saltzeak esanahi politikoa du.
————–
Postalak eta haien artistak
«Cauce» ¬ Argenis Mesa Ruiz ¬
Argenis Mesa Ruiz arte eszenikoetan, antzokian eta zuzenbide artistikoan trebatu da Medellin-en. Hainbat herrialde ibili ditu nutriente berrien bila, nola Mexiko, Espainia, Suedia, Txile, etab. Ibilbide honetan, gainera, tailerrak eman ditu eta unibertsitate-ziklo desberdinetan izan da irakasle, Antiokiako Unibertsitatean, Euskal Herriko Unibertsitatean edo Gironako Unibertsitatean.
«Antifaxistak» ¬ Lian Monserrate ¬
Lian Monserrate artista Estatu Batuetakoa da jatorriz, 1996an graffitiaren eta muralismoaren munduan hasi zen, borroka trena gisa erabiliz. Bideo originala.
«Zerbait falta da. Non daude?» ¬ Marisol, Vecina ¬
Auzoan bizi diren lagunak edo auzokideak ama izan direnean, gehienak bizilekuz aldatu dira. Gure auzoan ondo bizi al gara amatasunarekin, hazkuntzarekin? Auzoko lau parkeetatik joateko prestatu nintzen eta argazkiak atera nituen nor bizi zen ikusteko.
Auzoa eta belaunaldi-aldaketa. Auzoan bizi diren haurtxoak. Haurtxo horiek zer toki dute. Oinezkoentzako kalerik gabe. Ia naturarik gabe.
«Fantasmagorías» ¬ Saro ¬
Pintura honi buruz hitz egiteko edo idazteko saiaketa migratzearen sentsazioa hitzetara eramatea bezain zaila da. Orain dela egun batzuk, migratu zuen lagun batekin hitz egin nuen urruntasun horri buruz, ez fisikoa, ez bihotzekoa, zuretzat duzun lurra uztean agertzen den hutsunea eta zure herrian ezagutzen dituzun pertsonek sentimendu hori ulertzen ez dutenean sentitzen den urruntasuna, ez nahi ez dutelako, baizik eta ezin diezulako azaldu, alferrik da saiatzea, haustura edo duelu bat pasatzen ari zarenean eta munduak biraka segi egiten duenean bezala da ??? Eta zuk ez duzu ulertzen zergatik ??? Horrela. Beste pertsona batek esan zidan denbora igaro behar dela sentimendua ulertzeko, nik uste dut zure gorputzarekin zeharkatu behar duzula guztiz ulertzeko.
Bestalde, azkenaldi honetan nire pinturak lanbrotsu bihurtu direla esan dezaket, zeharrargiz bete dira, edo distortsionatzen edo argitasuna kentzen duten gardentasunez; lehen ezkutatuta zeuden sinboloak ikusten hasi dira, bakarrik niretzat, beste batzuk ezkutatzen hasi dira laino trinko horretan babestuta. Zeinu horiek ateratzen hasi dira, momentu sortzailearen prozesuan, oihalean sakabanatzen dira eta gero haiekin jolasten dut, haiekin zer egin behar dudan esaten didate, batzuk nire haurtzarotik etortzen dira, otoitz egin nuen elizetatik, beste batzuk ia literalak dira irudikatzen dutenari dagokionez.
Hezurdura osatu gabea, elkarri begiratzen dioten eta bera izan daitezkeen bi pertsonen erdian, doluan pentsatzen ari nuenean aktibatu ziren ausazko flashak diren beste elementu kopuru batek zeharkatzen ditu, azken hilabetetako doluetan eta bizitza osokoetan.
“Hiria eta trapu zikinak” ¬ Makaustika. Maku Basabe ¬
Makaustikaren sormen-prozesua Punk-collagearen ingurukoa da, hortik oso sintesi pertsonala ateratzen du, bere lanetan molda ezintasun sentimendu sakona ezkuturik geratzen da; buruargi mantentzen duen zerbait, iheskor baina inoiz axolagabe. Bere lana funtsean analogikoa da, baina bere collagetan teknika mistoak erabiltzen ditu, bordatuak, estanpazioa, etab.
Bilbori buruzko ilustrazio hau “Hiria eta trapu zikinak” deitzen da, eta hirietan bizi diren emakumeen eta gainerako mendeko korporazioen lanari eta borroka antolatuari egindako omenaldia da.
“Uste dut egungo gauzen ordena hirian transformatuko dela eta hori espazio publiko eta pribatuaren arteko hormak apurtzen gertatuko dela. Gainera, guztia berrantolatzeko, hona zer ekarri gaituen ulertu eta ezagutu behar dugu.
Uste dut mendeko klaseak izango direla hiriak leku bizigarrietan bihurtuko dituztenak, plazetara sukaldeen errealitatea ateraz. Trapu zikinak komunitatean eta plazetan garbituko dira. Eta, orduan, elkarrekin beste mundu bat imajinatzea posible izango da”.
“Nati la Bilbainita sujeta una rama de tilo sobre un vaso de txikito con agua de la ría de Bilbao” ¬ María Arriera ¬
Postal batean Bilbo irudikatzen duen irudi bat pentsatzen hastean, ia intuitiboki eraikin edo kokaleku berezi baten edozein irudia baztertzen dut.
Uste dut ez dagoela eraikuntza edo kokaleku handi bakar bat ere niretzat hiria denaren adierazgarri denik. Txokoek, kaleek, eskailerek, etxeek, tabernek bai deitzen didate; non jendea gelditu, gurutzatu eta aurkitzen den lukuak.
Teknika gisa beti erakarri nau collagea; leku desberdinetan aurkitutako irudien artean bilatzea, askotan baztertuak edo desagertzeko zorian daudenak, hainbat gorputzen arteko konexio berriak aurkitzeko. Bilbon pentsatzeko, collagea espezialki interesatzen nau, Bilbo collage hiri bat delako, materialen nahasketa bat, garai, jarduera eta jatorri zatiz eginda.
Postalean, Nati la Bilbainitaren argazki bat agertzen da, itsasadarreko ura duen edalontzi txiki baten gainean. La Bilbainita XX. Mendearen hasieran Bilbon jaiotako dantzari bat izan zen. Bizkaia Aretoan hazi zen, ikuskizun areto historikoa, San Frantzisko 40 kalean kokatua, Barietateen Katedrala edo El Chegas izenez ezaguna.
Nati Bilbora lan egiteko iritsitako bikote baten alaba zen, gela honen edaritegia zuzentzen zuena. Horrela hazi zen ikuskizunak ikusiz, artista desberdinez inguratua, euren ideiak eta moduan hartuz eta bere artean sartuz, urte batzuk geroago nazioartean ezagutua izan zena.
Irudian La Bilbainita ezki-adarra bat mantentzen agertzen da. Kultura askotan, ezkia tradizioz zuhaitz sakratua izan da, eta bere azpian komunitatearen topaketa ospatzen da; askotan, susperraldi ideiarekin erlazionatu da, eta dantzarekin. Ezkia Bilboko zuhaitza ere bada, Areatzan kokatua zegoena. Ale hau, bere sustraiak Plaza Berriraino ailegatzen zirela esaten dena, 132 urterekin hil zen, 1948an, ekaitz gau bateko haizearen ondorioz. Zuhaitz horren azpian artearekin erlazionatuta zeuden pertsona asko esertzen zirela eta inspirazio lekua zela esaten da. Jakina da, halaber, lanegun luzeen ondoren, Areatzako zuhaitz hau eta beste batzuk emakume askorentzat atseden leku eta biltoki zirela, ohitura hori askotan abesten zen kanta herrikoi baten letran jasotzen da, honek dio: Areatzako zuhaitzak, batzuk altuak eta beste batzuk baxuak, non penak kentzen dira eta lanak ahazten dira.
Ilustrazio honekin, Libertasen aspaldiko irudietara hurbildu nahi nuen, askapenaren eta babesaren irudikapena dena. Edo Hécate, etxeetako, sarreretako eta irteeretako jainkosa babeslea. Sendatzen eta hiltzen duten belarrak ezagutzen dituena, baso bat ur, tila edo ardo eskaintzen diguna. Atalaseetan dantza egiten duen sorginak eta trago batekin iritsi berri direnak hartzen dituena.
Bilbora ailegatzen garenean ongietorria ematen gaituen emagina: Ongi etorri guztioi!
María Arrierak materialen fintasunarekin lan egiten du, baina ez gaienarekin bezainbeste. Papera, ilustrazioak, ahotza, usaina, behaketa… Ekintzan geldiaraztea, xehetasuna kalitate gisa, kezkarik ez. Zapaltzen dugun espaloia bezain naturala dirudi. Guretzat bere lanak indar oso sendoa askatzen du, lasaitasunetik errealitateari oso lotuta. Eta poesia asko, behaketa hutsak forma hartzen duen eta azkenean izaten den moduan. https://arriera.eu/
“Marian de Miranda luciendo la pantorrilla” ¬ Naroa Gutierrez Gil ¬
Marian Puertas, gure arteko sareak ehunduz abentura honen ateak irekitzen gaituena. Gure altxorrak sakontasunetik ateratzeko. Iraganean murgiltzeko, urratuak birjosteko eta berriz erabiltzeko. Trapezioan floriturak egiten ausarteko, elkarri lotutako besoak babestuz, eta eroriz gero edo estropezu eginez gero eusteko besarkada.
Marian, puzzlearen piezak muntatzen dituena, urrea metatzen duena bezala, desegiten du, eta ispilu leialago baten zatiak harekin itsasten ahalegintzen da, bertan guri begiratzeko… eta ezagutzeko. Urre bilbeak ez du eragozten, baizik eta konektatzen eta elkartzen gaituen hari jainkotiar hori gogoratzen digu. Beste plano batzuen pertzepzioaren ahalmena izango bagenu bezala, dugulako. Eskerrik asko ikuspegi periferiko honengatik, identita kolektiboa, laguna eta arreba dena. Niretzat “Mariana” jarrerak -RAEk dioen bezala: “Ama Birjinarena edo haren gurtzarena- diseinu honetan hartzen du zentzu guztia. Nik Venus gisa ikusten dut María, Maitasunaren Jainko bat bere alderdi guztietan, baita erotikoan ere. Uste dut Ama Birjinaren “garbia eta orbangabea” ego gabeziari egiten diola erreferentzia, eta ez sexu gabeziari, sinetsarazi diguten bezala. Hori dela eta, Marian Puertasi, sexualitate osasuntsu baten emakumeen bizipenaren ordezkari argiari, zor diodan begirunea adierazten dut (naturaltasunez eta gozamenez) bere gorputza eta jarraitu beharreko bidea. Zugatik, Jainkosa! Postal hau prosara itzulita, Hirutasun Santua aipa genezake: Marian Puertas, Rita Hayworth (gildak) eta Carmen Miranda (burukoa eta gorputza). Horiek guztiak, diba boteretsuak, prest euren sentsualitatearekin sexu-eremuaren berigada errealistagoa predikatzeko. Emakume-objektuaren gauzapena atzean utziz, gure triadak jainkozko gozamena dantzatzen digu, bere bekatu-uniforme zaharkitua kenduz. Bertatik dantza eta olatuen konpasean distiratzen duen gorabehera multiformea azaleratzen da.
Milioika koloreko milioi tanta, itsaso berdinan kulunkatuta.
Sare galtzerdirik gabe, Marian sirenak bere hanka osoak erakusten dizkigu. Gona gantzututa, bere lentzera kuleroak erakusten dizkigu. Afrodita sardineroa, zu ni bezalako Dea zara, horregatik hainbeste maite zaitut, eta kantu hau eskaintzen dizut, mugitu, hautsi, badator subidoia.
Zein solairutara zoaz? Zazpigarren zerura. Izotz-aroa erre egingo dugu. Anbrosiak jateko: bakea, arraina, titipunta, txokolatea, antxoa, oliba eta piparra. Sanba gorputzean eta lilura begiradan. Bilbo tropikala eta dibertimendu askea. Nire Maitagarri karamelizatuaren alternatiba zentzuduna.
Gora igoera argiztatuaren bertsio berria! Musa eta maistra adoratu hau plano astralera eramaten gaitu. Altxatzen da hobeto begiratzeko, ertz osotik hurbiltzen da; Maitasunarekin bizitzea oparitzen dio bere buruari, zangoa erakusten.
Bere burua maitatzen eta maitatuz -amen-, itsasadarra inguratuz dator. Ongi maitatzearen edertasuna eta hainbeste txorakeriarik gabe.
Obra honen helburua Bilboren ikuspegi pertsonala gauzatzea izan da, eta horrela “Postalak” proiektuan parte hartu. Horretarako, nire baitan ohikoa den bezala, giza alderdian zentratu naiz.
Konposizio hau inoiz baino teknika misto gehiago erabiliz egin dut. Pieza hau sortzeko ilustrazio eta collage analogikoak erabili ditut, baita collage eta moldaketa digitalak ere. https://www.naroa.eu/
«Lorem ipsum, Lorem ipsum» ¬ Itziar Markiegi ¬
Burubidun mublelamie
Muble-lamie, hemen blobbiburu, mublamie edo minatar mublelami izenez ezagutzen dena, antzinatik tokiko kondairetan eta mitoetan agertzen den haur mutantea da. Bere agerpena meategien lehenengo egunetatik dator, eztanda dinamitatuen edo itsasadarren ur goraldi handien ondoren modu misteriotsuan azaleratu zen. Hiribilduan hirigintza teknologikoak egin arren, haur hauek mutatu dira eta hunkitzen eta zarata egiten jarraitzen dute.
Muble-lamie bere gorputzeko uzkurdura erritmikoei esker desplazatzen da, askotariko formak erakusten. Espezie honen aldaera batzuek biolumineszentzia dute. Beste batzuek, berriz, fotosintesia egiteko gaitasuna garatu dute, algekin erlazio sinbiotikoa izanez, algak bere gorputzean sartuz mantenugaiak eta energia lortzeko. Gainera, usaimenaren zentzu handia dute, ur azpien usainak detektatzeko aukera ematen diotena. Orientatzeko ekolokalizazioa erabiltzen dutela ikusi da ere.
Desagertu egin zela pentsatu arren, XX. mendearen erdialdean berriro aurkitu zen. Ez da pozoitsua, baina inguruneko pozoia biltegiratu dezake. Sakonean bizi da, gehienentzat ikusezina, baina batzuetan airean altxatzen da, haize-korronteekin mugitzen, eta altuera ikaragarrietara ailegatzen. Bere moldagarritasuna eta ezaugarri bakarrak espezie ikusgarria bihurtzen dute.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….