Pan-óptico
Testuinguru apur bat…
Proiektu hau Bilboko San Frantzisko kaleko bideozaintzari buruzko azterlan batetik sortu da, hirian segurtasun kordoi gehien dituen eremuetako bat dena.
Bideozaintzako kamerak auzoko ekosistemaren parte dira eta inguruan egiten ditugun jardueren testigu dira.
Kamerek gure irudia harrapatzen dute, baina datuak babesteko lege bat dago, lege hau legeak egiteko eta beren eginkizunak tranparik gabe betetzen dituztela bermatzeko erabiltzen da. Hasiera batean, herritarren segurtasuna eta bakea zaintzeko daude, edo delitu-egintzak edo zehapen egintzak uxatzeko eta kontrolatzeko.
Segurtasunaren arloan bideozaintza arautzen duen legea 7/2021 Lege Organikoa da. Gure irudia denez, jakin behar dugu zenbait eskubide dauzkagula, hala nola datuak eskuratzea, zuzentzea, ezabatzea eta datuen tratamendua mugatzea edo horren aurka egitea. Eskubide horiek Bilboko Udaleko herritarren segurtasunerako arloan erabil daitezke.
Eta orduan, zertan datza gure proposamena?
Bideozaintzari dagokionez, proiektuak herritar gisa ditugun eskubideak eta betebeharrak komunitatearekin sozializatzeko gune bat sortu nahi du. Gainera, San Frantzisko auzoko espazio publikoan dauden kamerei buruzko gure ikerketa ere partekatu nahi dugu.
Nola egingo dugu?
Komunitatearekin gai hauei buruz hitz egin nahi dugu eta horretarako deialdi bat egingo dugu. Tanpografiarekin eta okintzarekin lotutako tailerrak egiten ditugu, non ikerketa sozializatzen dugu eta gure ezagutza grafikoak eta elikadurak partekatzen ditugu. Beste atal batean, ogi-poltsetan gailu grafiko bat sortzen dugu gure ikerketa auzoarekin partekatzeko eta gure sozializazioetara joan ezin diren pertsonekin gizarteratzeko.
Eta zer zerikusi du ogiak segurtasunarekin?
Ogi (pan) hitza “panis” latin hitzetik dator, eta hori, aldi berean, “pa” indoeuroparretik dator, jan edo babestu esan nahi duena. Oso goxoa egoteaz gain, ogiak kaloriak, karbohidratoak eta proteinak ematen dizkigu; balio garrantzitsua dauka gure egunerokotasunean eta ia historikoki topaketa eta hitzaldi guneetan lagundu digu. Horrela, oraingoan ere bertan dago, bideozaintzaz hitz egiten dugun elkarrizketaren testigu delako.
Eta ogia gustatzen ez bazait edo jan ezin badut, joan naiteke?
Bai, lasai, denok gara ongi etorriak gune honetara, ogia gustatzen ez bazaizu ez dago arazorik. Etorri zaitezke eta maite duzun pertsona batentzat egiten ikas dezakezu edo jakin- min hutsagatik. Azken batean, ogia zurea ez bada, tanpografiako beste tailer batera joan zaitezke.
Zer da tanpografiaren kontu hori?
Gaia ez korapilatzeko, tanpografia zigiluak egitearekin lotuta dago, adibidez, pasaportean edo diskoteka batera sartzean jartzen direnak. Fotopolimeroarekin esperimentuak egiten aritu gara, argitan fotosentikorra den material batekin estalia dagoen palakatxo moduko bat. Zigilu bat egiteko fotopolimero bat, fotolito bat (euskarri garden batean tinta betza duen marrazki bat) eta argi-iturri bat (eguzkitik hasi eta manikura finkatzeko lanpara bat edo antzekoak) baino ez dituzu behar. Esposizioaren ondoren, prozesua amaitzeko, ura eta hortzeko eskuila bat erabili behar dira. Zigiluak ere egiten ditugu xehetasun asko eskatzen dituzten irudietarako laser ebakagailu batekin, baina teknika hori beste une batean partekatzea espero dugu.
Eta tanpografiak zer zerikusi du bideozaintzarekin?
Hausnarketa artistiko bat denez, kaleko bideozaintzak zerikusi zuzena duela agintari politiko eta judizialekin ikusi genuen, zigiluekin gertatzen den bezala. Nahiz eta gero eta ohikoagoa den legezko dokumentuak digitaljki sinatuta eta babestuta egotea, zerikusia dugun hainbat prozesutan ohikoa da oraindik ere Estatuko sailen baten zigilua aurkitzea. Zigiluaren estanpak autentifikatzen du, zerbait egiazkoa dela adierazten du, tabernako sarrera ordaindu baduzu sar zaitezke, herrialde batera legez sartu bazara, welcome…
Ogiari, ogia eta ardoari, ardoa
Laburbilduz, komunitatea gonbidatzen dugu San Frantzisko kaleko eta, oro har, auzoko bideozaintza-sistemari buruz proiektuaren sozializazio pedagogikorako proposamenetan hitz egitera. Zure bizilagunek zaintza gehiago behar dutela uste baduzu, ongi etorria zara; baita beste era batean pentsatzen baduzu ere, garrantzitsuena aurkakoek elkarrekin hitz egiteko eta ikasteko aukera izan dezaten dinamikak sortzea delako.
Zerbait argi dago: legea legea da, ezagutzen baduzu ala ez.
Wiki-Wiki–Walkie talkie.
Bilbon bideozaintzari buruzko ikerketak edo ikuspuntuak partekatu nahi badituzu, helbide honetara idatzi iezaguzu: muchacholocobilbao@gmail.com
Proiektu hau komunitatean eraikitzen dugu.
Esker anitz
Kontsultarako materialak:
- Ley Orgánica 7/2021, de 26 de mayo, de protección de datos personales tratados para fines de prevención, detección, investigación y enjuiciamiento de infracciones penales y de ejecución de sanciones penales.
- Transparencia y datos del ayuntamiento de Bilbao.
- ¿Cuánto dinero se invierte aproximadamente en la videovigilancia de San Fran?
- Wikipedia sobre el Panóptico.
Eta hainbeste irakurri ondoren, erlaxatzeko kantutxo batzuk:
- Panóptico – Balbanera Feria
- Panoptico · Blau · Lautaro Schachman
- Panóptico (2020 Edit) · De Juepuchas · Diego Maldonadon
- Panoptico · Soul Flâneur
- Panóptico · Ciudadana Cero
Hasiko gara…
Lehen tailerraren emaitzak
¡Estampan!: Bigarren tailerra
Fotopolimeroarekin tanpografia tailerra eta auzoko bideozaintzari buruzko hausnarketa.
Pan-óptico proiektua sozializatzeko bigarren jardunaldi honetarako, zigiluak fotopolimeroarekin egiteko tailer txiki bat prestatu dugu. Fotopolimeroa estaldura fotosentikorra duen plaka sintetiko bat da. Horrek esan nahi du argi ultramorearen espektroari erreakzionatzen diola. Zigilu bat egiteko, fotolito bat ere behar dugu. Hau seriean erreproduzitu nahi dugun irudiarekin estaltzen duen tinta beltzezko inpresioa duen filmina gardena da. Kasu honetan, irudia negatiboan jarri behar dugu. Horrek esan
nahi du beltza izatea nahi dugun partea garden egon behar dela eta informaziorik edukitzea nahi ez dugun partea beltza egon behar dela (adibidea ikusi). Tailerrean zehatzago azalduko dugu fotolitoren lanketa.
Adibidez:
Nola erlazionatzen dira ogia, tanpografia eta bideozaintza?
Proiektu honek Michel Foucaulten Panoptismoaren kontzeptuei buruzko analogia bat egiten du. Foucaultek esan zuen gizartean diziplina sistematikoak ezartzeari lotutako gizartea garela, beraz, gure ekintzak ezarritako lege sozialekin neurtzen ditugula.
Bideozaintza iraunkor honen espektro txiki bat San Frantzisko kalean gogorekin ikusten da; hiriko sektore bideo zainduenetako bat.
Horregatik, bideozaintzari eta gure irudia babesteko eskubideari buruz hitz egitea planteatu genuen. Izan ere, teorikoki, eskubide hauek Estatu Espainolko hiru lege organikoekin eta Europako Erkidegoan bideozaintzaren arloan dagoen araudian bermatuta egon behar dira. Beraz, gure eskubide hauek aurrera eramateko, irudiaren tratamenduaren arduradunari (kasu honetan, Bilboko Udalari) eskaera batzuk egingo dizkiogu.
Komunitateari eskubide hauei buruz deia egiteko, QR kode bat duten baguette bezalako ogi poltsetan eskuz inprimatzeko gailu grafiko bat garatu dugu. Honek zenbait instruktibotara birbideratzen du, Bilboko Udalaren gardentasun-atarira herritarrek datuen arloan dituzten eskubideak ezagutzeko eta www.muchacholoco.org helbidean eskuragarri dagoen proiektuaren prozesu-bitakorari.
Zigilua proiektuaren parte izateko pentsatuta dago, dokumentu baten, erantzun baten, ebazpen baten, etab. egiazkotasuna legitimatzen duelako. Gainera, konnotazio plastikoak (dispositibo grafikoan erabilita) eta didaktikoak (proiektuaren sozializazio eta hausnarketa ekitaldietarako pentsatuta) ere baditu.
Bilboko Udalaren Herritarren Segurtasunerako zuzendariaren erantzunekin batera doazen zigiluaren estanpa, gure datuen tratamenduaren arduraduna delako:
Proiektuaren gailu grafikorako Muchacho Locok egindako zigilua:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….