Landagrafia
LANDAGRAFIAk Bilboko Goi Auzoetako landare-geografia bat egitea proposatzen du, inguruko florari lotutako hainbat gailu sortuz, hala nola, planoak, ibilbideak edo bideak. Prozesu honen helburua ez da espezie guztien azterketa sakona egitea, baizik eta, bizitza komuneko alderdi batetik abiatuta, auzoan bizitzeko aukera berriak proposatzea: inguruko zuhaitzak eta landareak.
Proiektuaren planteamendua psikogeografiarekin lotzen da, hau mugimendu situazionistak bultzatutako praktika bat da, hiri-testuinguruak esploratzean eta horiek gure portaerekin eta emozioekin nola erlazionatzen diren aztertzean oinarritzen dena. Ildo horretan, prozesuan zehar erabiliko eta partekatutako den tresnetako bat deriba izango da, hau oinezkoan esperientzia da, gure ingurune geografikoa ikuspegi berrietatik begiratzea planteatzen digun ibilaldia.
Behaketatik eta landareekin kontaktuan egotetik abiatuta, galdera zabalagoak sortuko dira: nola partekatu habitat bera? Zer da ekosistema orekatu bat? Nola lagundu hura zaintzean?… Gai hauek naturaren, gizartearen eta kulturaren arteko loturatik azaltzen dira, eta collage eta idazki labur batzuetan batuko dira.
LANDAGRAFIA auzoaren esplorazio botaniko bat da, bere landare aniztasunean paseatzeko gonbidapena da, gure lurraldeen autoestimua eta autozaintza indartzen dituena. Ezusteko lorategi batekin topaketa Bilbo Zaharrean, San Frantziskon eta Zabalan, natura beti presente dagoela ospatzeko.
María Arriera sortzaile plastiko eta eszenikoa da, “Arriera Konpainiako” eta “La Deriva”
diziplina anitzeko sorkuntza-espazioko kidea.
Azpitik gora
Azpitik gora Bilbo Zaharra, San Frantzisko eta Zabalaren gainean hazten den lorategia ikusteko
gonbita da.
Irudiek ikuspegia aldatzea proposatzen dute, modu batean edo bestean naturaren barruan
gaudela iradokitzeko.Ikuspuntuaren bidez hiriaren eta naturaren arteko dikotomia aldatu nahi
da.Horretarako, argazkiek hiriko eremuetan jartzen gaituzte, landarediak babestuta.
Zuhaitzetara begiratzeak sustraien gainean eta hostoen azpian geratzen den lekuan bizi garela
gogorarazten digu. Ingurunearekin erlazionatzeko moduari buruz hausnartzen dugun bitartean
ziur gaude hiriko zuhaitz bakoitza kalea eta zerua lotzen dituen zuzeneko lerroa dela.
Bilboko Auzo Garaietako flora
Tolesteko fanzinea
Fanzine honek auzoko landarediko gune bereziei buruzko testu batzuk biltzen ditu, eta horietako
bakoitzak 1etik 8ra bitarteko zenbakia du. Gune horiek fanzinearen barruan geratzen den mapan
daude, zabaltzean.
1. Tolesteko fanzinea fitxategia inprimatu bi aldeetatik. A4 edo A3 tamainen artean aukera
dezakezu eta zuri-beltzeko edo koloretako aukerak.
2. Jarri orria horizontalki maparen aldea gora begira, eta tolestu horizontalki paperaren erditik.
3. Tolestu bertikalki erditik.
4. Erditik tolestu berriro bertikalki, urrats honetan orria zortzi zatitan banatzen da.
5. Jarri zati horiek txandaka batarekin markatutako zatia lehenengoa gera dadin, eta buelta
ematean 6 zenbakia duena atzeko aldean gera dadin.
6. Dagoeneko tolestuta dago fanzinea. Gozatu!
Fanzinearen testuak
1. Mariaren Bihotza Plaza
Lirio zuhaitza magnoliazeoen familiako zuhaixka txiki bat da. Magnolia japoniarra otsailaren
amaieran loratzen da eta egunak luzeagoak direla adierazten du.
Mariaren Bihotza Plazan horietako lau zuhaitz daude. Hiriaren gune handienean udaberria oraindik
urrun dagoenean, San Fran loretan dago.
2. Bilbo Zaharra Kalea
Bilbo Zaharra Kalearen amaieran, hesi baten atzean laranjondo bat dago. Laranjak sartzea
debekatuta dagoen edenen baten fruituak dirudite. Muga egiten duen hesia zaharra da, baina bere
giltzarrapoak berritzen doaz. Laranjondoaren ondoan horman dagoen katu beltz bat marraztuta
dago. Atea itxita dago, baina beti dago zuloren bat paradisuetan sartzeko.
3. Gorte Kalea
Gorte Kalea likidanbar baso batean hasten da. Amerikako jatorrizko zuhaitz honetatik, arantzaz eta
kolorezko hostoz betetako fruituaz, zuhaitz guztiak lo zeudenean, bera esnatzen zela eta gertatzen
zen guztiari adi egoten zela esaten zen. Bere izena anbar koloreko substantzia erretxinatsu eta
aromatikotik dator, bere azalean ebaki bat egin ondoren jasotzen dena. Tradizionalki, anbar likido
horrekin, erabiltzen zekitenek edozein zauri senda zezaketela uste zen.
4. Martzana Kaia
Martzana Kaian, meategietako material kargatzeko tokiaren hondakinen gainean lorategi bertikal
bat hazten da, San Luis Meategia itsasadarrarekin lotzen zuen tuneletik iragazten den urak
ureztatzen du. Lorategia mareekin agertzen eta desagertzen da. Bertan, habitat hauskor eta
aldakor bera partekatzen duten espezie bereziki erresistente asko bizi dira. Lurrari nola eutsi
bilatzen duten bitartean, ilargiaren argitan, antzinako aztarnategietako budina edaten dute eta
kaiko hormak laztantzen dituzte.
5. Iturburu Kalea
Albizia Julibrissin luma bezalako orriak dituen mimosideae familiako zuhaitz txiki bat da. Urrutitik
hegan etorri den eta zuhaitzean bihurtutako txori bat dirudi. Udan, espezie honetako lore arrosek
sasiama eta fruta tropikalen usain leuna eskaintzen dute. Kanpotik etorri eta sustraiak bota
dituzten beste askok bezala, auzoa askoz ere leku gozagarriagoa da.
6. Erriberako Zubia
Martxoko, apirilko edo maiatzeko egun batzuetan, Erriberako Zubitik itsasadarraren ondoan hodei
zuriak ikusten dira. Japoniako gereziondoek beren loraldiarekin, edertasunaren behaketarekin eta
naturaren ospakizunarekin eskatzen duten une berezia da. Komeni da udaberriko arratsalde
guztietan lekutik pasatzea, loreek astebete baino ez baitute irauten.
7. Mena Kalea
Mena Kaleak bide ondoan itxaroten du. Udazkenean, astigarrek horri gorriekin guztia betetzen
dute. Jendea dator, doa edo geratzen da. Diotenez, astigar gorriek gotorlekua sinbolizatzen dute,
oso egoera txarrean bizi daitezkeelako eta hiri-baldintza gogorrei aurre egin diezaieketelako.
Kanpotar izeneko landare batzuk trenaren lubakian hazten dira. Neguaren amaieran, erauzi egiten
dituzte baina beti berriro ateratzen dira. Haziak, sustraiak eta kimuak ebakitzen dituzten tresnak
baino gogorragoak dira.
8. Bruno Mauricio Zabala Kalea
Eukaliptoa munduko zuhaitzik landatuena da. Behar bada, ospe txar handiena duena ere da.
Urteetan zehar, hainbat landaketa masibo egin dira, eta lurra erre era degradatzea eta behar duen
ur baino gehiago hartzea leporatu diote. Zabala eta Ángela Figuera kaleak elkartzen diren lekuan
eukalipto bat dago, non txori asko bizi diren, eta behar bada bere espeziekoek eragindako gaitzez
damututa, Zaindu lorategi hau dioen kartel bat erakusten du.
Materialak erabiltzeko proposamena
LANDAGRAFIAren helburuetako bat izan da zenbait gailu sortzea auzoko flora balioesteko, ibilbide,
ezagutza eta topaketa berriak iradokiz. Doako jarduera bat eskaintzea da proposamena, 24
ordukoa, 0 kilometrokoa, karbono-aztarnarik gabekoa, irisgarria eta adin guztientzakoa:
landarediaz gozatuz ibiltzea. Horretarako, hainbat material sortu dira, hala nola espezieen mapa
eta fanzine bat. Material horiek ikusi, begiratu, inprimatu, tolestu, oparitu, hormetan itsatsi… egin
daitezke. Koloreztatu, gainean marraztu, moztu eta, batez ere, horiekin jolas egin dezakezu.
Horretarako, zenbait joko-proposamen egin eta beste edozein imajinatzera gonbidatzen da.
1. Flora – zenbakia
Lortu 1etik 100era bitarteko zenbakiak dituen materialen bat; pilotatxoak, fitxak, paper idatziak…
izan daitezke. Aukeratu zenbaki bat ausaz eta begiratu zerrendan zer espezie den. Bilatu mapa
markatzen duen espezie horren aleak, eta ibili auzoan batetik bestera.
2. 1-8 ibilbidea
Banatu paper bat 8 zatitan, eta idatzi zenbaki bat 1etik 8ra horietako bakoitzean. Bota gorantz eta
hartu bat. Zenbaki horretatik abiatuta, joan fanzinean ezarritako 8 lekuetara, horietako bakoitzean
dagokion testua irakurriz.
3. Landare-alfabetoa
Bilatu espezieen zerrendan, alfabetikoki antolatuta, zure izenaren antz handiena duen landare edo
zuhaitzaren izen zientifikoa. Lotu zaitez landare horrekin bizitza osorako.
4. Izen berriak
Aukeratu 10 espezie, zoaz bisitatzera, eta oparitu izen berri bat.
5. Ustekabeko topaketa
Ahaztu ezagutza botaniko guztia, hurbildu aurkitzen duzun lehen zuhaitz edo landarera eta
begiratu lehen aldia balitz bezala.
Antolatu ibilbidea, aurkitu bidea eta desbideratu!
Azken aurkezpena
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Emaitzak
Pasealekua:
Ekitaldia:
Wikiriki “WikiTakes San Francisco” egoitzarekin lankidetza:
Azken piezak:
- Planoa eta espezieen zerrenda
- Planoa auzoan zehar zabaltzea
- Tolesteko fanzinea – A3 – Kolore
- Tolesteko fanzinea – A4 – Zuri-beltza
- Tolesteko fanzinea – Argibideak
- Fanzinearen testuak
- Materialak erabiltzeko proposamena
Amaiera: