Surcos Urbanos, Wikitokitik elikadura burujabetzako sareak ehuntzen

Surcos Urbanos taldea proiektu parte-hartzaileen ikerketaren eta garapenaren inguruan garatzen da, hiritik abiatuta elikadura burujabetzara heltzeko. Wikitokiko 2019-2020 Wikiriki Egonaldien baitan, Laboratorio AgroHulecológico elikaduraren aspektu politikoak esploratzera bideratuta dagoen tailerra antolatu zuen.Raquel Clemente, Andrés Couceiro, Marianna Papapietro eta Marian Simónekin aritu gara tailerra zertan oinarritu den eta egungo agroelikadura ereduak dituen eraginak azaldu diezaguten.

Zer da Surcos Urbanos?

Marian Simón: Ingurumenarekin arduratsua den gizarte-hirigintzara bideratutako kolektibo gisa ikusten dugu gure burua, batzen gaituena laburtzen duen esaldia. Zelaiak eta naturak lekuoro heltzeko aukera izan dezaten hirian ildoak irekitzetik dator izena eta hiriaren ingurukoaren eta lana ingurukoaren bereizketa haustu dadin. Ikuspuntu horretatik, elikadura jasangarritasunera bideratzen joan gara, hirigintzaren aldetik nabari ahaztu den gaia baita.

Wikitokin Laboratorio AgroHulecologico egonaldia egin duzue, zertan oinarritu da?

Andrés Couceiro: Wikitokirentzat diseinatu dugun elikadura burujabetzari buruzko tailer kolaboratiboa da. Janariaren inguruan, agroelikadurako sektorearen egoera orokorra zerrendatzeko ahalegina egin genuen eta ondoren lekuko lurraldera eraman genuen, hemen dauden sareak eta hautabiderik egon daitekeen ikusteko. Azkenean, jatea eguneroko ekintza da askotan modu mekanikoan burutzen duguna, baina aldi berean garrantzia handiko inplikazioak dituena maila guztietan.

Marianna Papapietro: Zera egin dugu: ohiko sistema aztertzea, euren eraginak hobeto ulertzeko eta hortik abiatuta gure kontsumo-ereduan aldaketa laguntzeko. Gu Madrildik gatoz, non antzeko prozesu asko garatu ditugun, eta ikuspegi hori eta tresna horiek Wikitokiko komunitatean, lurraldera moldatuta, erabiltzeko ahalegina egin dugu.

Tailerraren lehenengo zatian, elikaduren ibilbideak eta ekonomian, gizartean eta ingurunean… duten eragina erakutsi zenituzten. Ahuakate bat edo hegaluze lata bat erostearen atzean dagoenaz kontziente gara?

Andrés Couceiro: Zenbait testuingurutan ezagutzen da, baina harritzen jarraitzen du elikadura-sistema globalizatua nola antolatzen den azaltzen dugunean. Lau eredu hartu genituen, ahuakatea, hegaluzea, soja eta kafea, eta azaldu genuen euren ekoizpenak eta banaketak zer-nolako eragina duten lurraldeetan. Produktu horiek kantitatean eta aniztasunean urte osoan zehar izateak duen eragina ikusi daiteke hor. Soja, adibidez, erruz ekoizten da abereak elikatzeko munduko zenbait eremutan. Egoera nahiko txarrean dagoen haragia jatearen truke, lurralde asko deforestatzen daude, Amazonas adibidez.

“Dauden ekoizpen-, banaketa- eta kontsumo sareak indartu nahi ditugu”

Raquel C. Pereiro: Elikagai bakoitzak bere ondorioak ditu. Ahuakatea kasu esanguratsua da dieta osasungarrietara lotuta dagoen elikagai gisa benetan ezaguna egin delako. Baina hor osasuna eta elikadura ikuspuntu indibidualetik ikusten dugu, ingurumenean duen eragina izugarria baita. Espainiako ekialdean bere ekoizpena areagotu da eta zitrikoak ordezkatzen hasi da, prezio benetan merkeak dituztenak. Modu bortitzean aldatzen ari da ekoizpen-ohitura bat hain jasangarria ez den beste baten ordez eta lurraldea eraldatzen ari da.

Marian Simón: Zati honetarako, Carro de Combateren ikerketetan asko oinarritu ginen. Gure lanaren zati bat da dauden tresnak zabaltzea, gai hauek asko landu duen jendea dagoelako eta ezagutza heltzea garrantzitsua delako.

Mapa parte-hartzailea ere eratu duzue, Euskadiko elikadura burujabetza ekimenak biltzen dituena, zer-nolako garrantzia dute mapek eraldaketa-tresna gisa?

Marian Simón: Tresna bat da, marraztu eta kokatu bitartean, taldeka hausnartzeko aukera ematen duena. Lehenengo mapa bat egon zen, non agroelikadurako eredu globala ikusten joan ginen, eta ondoren beste honekin, dauden elikadura burujabetzako ekimenak agerian jarri genituen eta tailerraren parte-hartzaileek ezagutzen zituztenak gehitu genituen. Dagoenaren artean sareak nola ehundu daitezkeen ikustea ere da ideia.

Marianna Papapietro: Aurreko analisiari garrantzia handia ematen diogu, uste baitugu komunitate bakoitzak bere konponbidea duela. Elikadura-ohitura bakoitza bere komunitate eta historiarekin lotuta dago.

“Bizi zaren lurraldean finkatzen den finkatzen den eta jaten duzunean eragina duen eredu baten alde egiten dugu”

Covid-19ren ondoriozko osasun-krisialdi honetan, zer-nolako papera dute elikadura jabetasunezko sare hauek?

Raquel C. Pereiro: Tailerrean hori buruz aritu gara eta kontsumo-taldeetan atzeraka bat egon dela ikusi dugu, gertutasuneko aukera izan arren eta, osasun- eta gizarte-mailan, sistema guztiz segurua izan arren.

Andrés Couceiro: Uste da ohiko elikadura kateetan dagoena seguruagoa dela, baina egia esan, badakigu elikadura segurtasun eza prozesu industrialekin eta distantzia handiekin lotuta dagoela. Hori ere ezagutzera eman behar dugu ekoizleak egoera benetan hauskorrean baitaude eta lortu nahi dugun eredu aldaketaren aurka doan zerbait delako.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *